Ateroskleroz (Damar Sertliği) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Ateroskleroz halk arasında damar sertliği olarak bilinen bir damar hastalığıdır.Vücuttaki bütün damarlarda görülebilen ateroskleroz, en sık koroner arter damarlarda oluşmaktadır.
Ateroskleroz (damar sertliği) nedir?
Atardamarların yapısı esnektir. Bu damar yapılarının esnekliğini kaybetmesi durumuna ateroskleroz (damar sertliği) adı verilir. Damar sertliği, damar duvarlarının bağ doku ile kaplanarak kalınlaşması sonucu oluşmaktadır. Bu kalınlaşma damar duvarlarında pıhtı ve kolesterol birikmesi nedeniyle meydana gelebilmektedir.
Ateroskleroz oluştuğunda arterler daralır ve kan akışı zayıflar. Kalp krizi, beyin kanaması gibi hayati tehlike oluşturan hastalıkların altında yatan sebep çoğunlukla damar sertliğidir.
Ateroskleroz belirtileri
Damar sertliği nasıl anlaşılır? Damar sertliğinin belirtileri nelerdir?
Çoğunlukla uzun yıllar belirti göstermez. Hastalığın oluşmaya başladığı zamandan yaklaşık 15 – 20 yıl sonra belirti gösterebilir. Bu nedenle 45 yaş ve üzeri olan bireylerin herhangi bir şikâyeti olmasa da kalp damar cerrahisine başvurması ve kontrollerine düzenli olarak gitmesi önemlidir.
Ateroskleroz bulguları, hangi damarda tutulum yaptığına değişiklik gösterir. En sık kalp damarları üzerinde tutulum yapan aterosklerozun genel belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Göğüste baskı hissi ve ağrı,
- Ritim bozukluğu (aritmi),
- Vücutta ısı kaybı,
- Çenede yaygın ağrı,
- Konuşma bozukluğu,
- Görme bozukluğu,
- İşitme problemleri,
- Denge problemleri,
- Bacaklarda, kollarda uyuşma ve kramp
Ateroskleroz nedenleri
Damar sertliği neden olur? Ateroskleroz nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Genetik ve çevresel faktörler etkilidir.
- Sigara kullanımı
- Aşırı alkol tüketimi
- Hipertansiyon
- Sağlıksız beslenme
- Hareketsiz yaşam
- Diyabet ve obezite
- LDL kolesterol ve Trigliserid seviyelerinin yüksek olup HDL kolesterol seviyesinin düşük olması
- Erkek olmak
- Ailede damar sertliği öyküsü
- Endokrin bozukluklar
Ateroskleroz (damar sertliği) tanı yöntemleri
- Göğüs röntgeni
- Anjiyografi
- Doppler ultrasonu
- Efor testi
- Sintigrafi
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
gibi çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
Ateroskleroz tedavisi
Tedavide öncelikle etkilenen damarların tespit edilmesi gerekmektedir. Hipertansiyon, kolesterol, diyabet, obezite gibi risk oluşturan durumlar ilaçlar ile kontrol altına alınır.
Bu yöntemler;
- Kalp anjiyosu ve stent
- Bypass
- Karotis endarterektomi (şah damarı tıkanıklıklarında)
Damar sertliği durumunda hastalar nelere dikkat etmeli?
- Kolesterol ve trigliserid seviyeleri kontrol altına alınmalı,
- Diyetisyen desteği alınarak sağlıklı beslenme programı oluşturulmalı,
- Hareketsiz yaşamdan uzak durulmalı
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenmeye özen gösterilmeli
- Doymuş yağlardan uzak durulmalı
- Sakatat tüketilmemeli
- Yağsız etler tercih edilmeli
- Kızartmalardan uzak durulmalı
- Tuz tüketimine dikkat edilmeli, günlük 6 gramdan fazla tuz tüketilmemeli
- Sigaradan uzak durulmalı
- Günde minimum 30 dakika yürüyüş yapmaya özen gösterilmeli