Doğumsal Kalp Hastalıkları

Doğumsal Kalp Hastalıkları

Doğuştan kalbinde delik, darlık, büyük damar anomalileri olan bebeklerin günümüzde tanısı anne karnında konabilmektedir. Kalpte bulunan dört odacık ve bu odacıklara tüm vücuttan oksijenlenmek üzere kan getiren ve akciğerlerde oksijenlenmiş kanı getiren damarlar ve alt odacıklardan çıkan akciğerlere ve vücuda kan taşıyan büyük arterler ile bu odacıklar arasında ve büyük damarların ağzında kapakçıklar bulunur. Bu yapıların herhangi birinde embriyolojik yaşamda anne karnında oluşabilecek defekt ya da kompleks defektler topluluğu sonucu doğumsal kalp hastalıkları meydana gelir. Bazı patolojiler ise doğumdan sonra Çocuk Kardiyolojisi bölümü tarafından yapılan bazı özel testlerle tespit edilebilmektedir.

Risk faktörleri nelerdir?

Doğumsal (Konjenital) kalp hastalıkları, genellikle bebeğin anne karnında organlarının gelişim dönemi olan gebeliğin ilk 8 haftası içinde ortaya çıkar. Risk faktörleri olarak; ailede bu tür bir hastalığın olması, yaşlı anne gebeliği, insulin kullanan şeker hastası kadınların gebelikleri, gebeliğin ilk 8 ayında ilaç kullanılması, röntgen ışınları, kızamıkçık gibi enfeksiyonlar sayılabilir. Ancak bu tür hastalıkla başvuran ailelerde çoğunda bir neden yoktur. Doğumsal kalp hastalığı 1000 doğumdan 9’unda görülür. Bunların çoğunun tedavisi cerrahidir.

Doğumsal kalp hastalıkları nelerdir?

Asiyanotik (morluk yapmayan ) ve siyanotik (morluk yapan) hastalıklar olmak üzere ikiye ayrılır.

Asiyanotik Konjenital Kalp Hastalıklarında şant (ASD, VSD, PDA,) ağırlıklı olarak soldan sağa doğrudur. Yani oksijenlenmiş temiz kan kalbin sol tarafından sağ tarafına doğru, var olan bu defektlerden geçer, ve pulmoner akım (akciger dolaşımı), sistemik akımdan daha fazladır. Defektin ve şantın (geçen kan miktarı) büyüklüğüne göre erken dönemde kalp yetmezliği gelişebilir ve ameliyet gerekir. 

Siyanotik Konjenital Kalp Hastalıklarında ise şant genellikle, sağdan sola doğrudur (oksijenlenmemiş kan sola geçip oradanda tüm vücuda pompalanır) ve akciğere giden kan azalır. Vücutta oksijeni düşük kan dolaştığı içinde bu bebekler mor olarak görünür.

Konjenital Kalp Hastalıkları sıklıklarına göre; Ventriküler septal defekt (VSD) %30.5, atrial septal defekt (ASD) %9.8, patent duktus arteriosus (PDA) %9.7, pulmoner stenoz (PS) %6.9, aorta koarktasyonu %6.8, konjenital aort stenozu %6.1, fallot tetralojisi %5.8, büyük damarların transpozisyonu %4.2, trunkus arteriosus %2.2, triküspit atrezisi %1.3, diğerleri %16.7 olarak sıralanabilir. Fallot Tetralojisi dışındaki Siyanotik Konjenital Kalp Hastalıklı çocuklar, müdahale edilmezse nadiren bir yaşını geçer.

Doğumsal kalp hastalıkları nasıl tedavi edilir?

Doğum sonrası tespit edilen vakalarda kalp patolojilerine göre değişik derecelerde morarma, kalp yetersizliğine bağlı sık nefes alma, beslenememe, hırıltılı solunum ve değişik derecelerde büyüme, gelişme geriliği bulunması aileleri doktora yönlendirir. Yapılan muayene ve tetkikler sonucu doğumsal kalp hastalığı saptanan çocuklarda hastalığa ve çocuğun yaşı, gelişimine göre cerrahi girişim planlanır.

Operasyon ve sonrası yoğun bakım, servis izlemleri, ameliyat sonrası kontroller, tekrar girişim gerekip gerekmediği, operasyonun palyatif yani geçici çocuğun durumunu düzeltecek ve ana ameliyata dek çocuğun büyümesine imkan tanıyacak bir girişim mi, yoksa tek seferde tam düzeltme sağlayacak bir prosedür mü olduğu tüm ayrıntılı ameliyat şemaları ile hasta ailesine detaylı anlatılır. Ailenin, çocuğun tedavisine ortak katılımı dolayısıyla ameliyat sonrası nekahat döneminde neler yapılıp neler yapılmamalı, çocuğu ilerideki yaşamında neler bekliyor, yaşıtları gibi normal gelişebilecek mi, ameliyat sonrası hangi şikayetler gelişirse hemen doktoruna başvurmalı gibi temel kavramlar hakkında hasta ailesi bilgilendirilir ve eğitim verilir. 

Çocuk kalp ameliyatları erişkin kalp ameliyatlarından oldukça farklıdır. Ameliyat öncesi, ameliyatta ve ameliyat sonrası çok özel takip gerektirmektedir. Kompleks kalp ameliyatlarından sonra taburcu süresi özellikle yenidoğan açık kalp ameliyatlarından sonra oldukça uzundur. Bu süre genellikle 10 günün üstünde ve bazen 20-30 günü bulabilmektedir. Bu nedenle yenidoğan dönemindeki bu karmaşık kalp hastalığının tanı ve tedavisi için bu konuda deneyimli bir ekip gerekmektedir.