Anjiyografi Nedir? Nasıl Yapılır?

Koroner Anjiyografi, koroner arter hastalığının tespitinde kullanılan bir yöntemdir. Damar sertliği nedeni ile koroner arterlerin hangi bölgesinin ne kadar daraldığını ve / veya tıkandığını tespit edebilir. Damar darlık veya tıkanıklıklarını tespit ederek tedavinin gerektiği gibi yönlendirilmesini sağlar.

Şekil-1’de görüldüğü gibi damar darlıkları kolayca tanınabilmektedir. İşlem esnasında kalp boşluklarınıza da ulaşılacağı için kalp kateterizasyonu ile kalp kapaklarının ve duvarlarının çalışmasındaki kusurlar da gösterilebilir. Kalp delikleri gibi doğumsal kalp hastalıklarının teşhisi için de kullanılabilir.

Anjiyografi işlemi esnasında ağrı hissedilir mi?

Genellikle hastaların rahatlamasını sağlayan sakinleştirici bir ilaç anjiyografi laboratuvarına girmeden önce verilir. Çoğu kişi işlem sırasında ağrı hissetmez. Bazı hastalar ise canlarının hafif acıdığını ifade ederler.

Aynı diş çekiminde olduğu gibi işlemin uygulanacağı bölge, lokal bir anestezik (his kaybı sağlayan) madde ile uyuşturulacaktır. Bu sırada bir iğne batması hissedilir. Daha sonra atardamarınıza kateter veya “sheath” adı verilen ince tüpler yerleşilir. Kalp damarlarınız radyo-opak madde adı verilen aslında içerisinde tıbbi araştırmalara uygun dozda radyasyon içeren maddeler bulunan ve röntgen ışığı altında fark edilen boyalı maddeyle  görüntülenir. İşlem esnasında boyalı maddenin enjeksiyonu ağrı hissi vermeyecektir. Bu madde verilirken, sıcak basması ve kızarma hissedebilirsiniz. Bu his yaklaşık 20-30 saniye sürebilir.

Anjiyografi nasıl yapılır?

Kasık veya kol atardamarınızdan yerleştirilen “sheath” vasıtasıyla, daha ince ve içi boş plastik yapıda teller kullanılarak kalp damarlarınızın ağız kısmına kadar ilerlenir ve boyalı madde verilerek damarların yapısı görüntülenir. Kol atardamarının kullanılması kasık atardamarının kullanılmasına göre hastanın konforu açısından tercih edilen yöntemdir. Kol atardamarı kullanılarak yapılan işlemlerde hasta işlemden hemen sonra yürüyebilmekte kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmektedir. 2-3 saatlik gözlem periyodu sonrasında kendi arabasını kullanarak evine gidebilmektedir. Kasık atardamarını kullandığımız hastalarda gözlem süresi 6-8 saat gibi daha üzün sürelere ulaşmakta ve 1-2 gün evinde istirahat etmek zorunda kalmaktadır.

Anjiyografiden önce test yapılıyor mu?

Doktorunuz yatış öncesi gerekli testleri yaptıracaktır. En önemli hususlardan birisi ise işlem için geldiğiniz günden daha önce yapılan tüm tetkikleri yanınızda getirmenizdir. (Kan testleri, akciğer röntgeni, elektrokardiyogram var ise önceki anjiyografi veya ameliyat raporlarınız, epikriz adı verilen hasta taburcu kağıtlarınız vs.) Aslında kalp hastalarının kendilerine yapılan işlemleri şahsi bir dosya halinde, mümkünse yanında taşımalarında, fayda vardır. 

Anjiografiye nasıl hazırlanmalı?

Anjiyografi için hangi alanın kullanılacağına bağlı olarak kol veya bacak, kasık tıraşı olmanız ve o bölgeyi temizlemeniz gerekmektedir. Bu alan işlem sırasında tamamen steril (mikropsuz) bir örtü ile kapatılacaktır. Laboratuvar personeli de tamamen mikroptan arındırılmış giysi ve eldivenler giymiş olacaktır.

Anjiyografi işlemi sırasında uyanık mı olacağım?

İşlem sırasında doktorunuzun sorduğu soruları cevaplamak için uyanık olacaksınız. Filmler çekilirken derin nefes alıp, nefesinizi tutmanız istenecektir. Derin nefes alıp tuttuğunuz zaman bu çekilen filminizin görüntü kalitesini arttıracak ve bu gereksiz zaman kaybını önleyecektir. Bundan sonra nefes almanız veya öksürmeniz istenebilir.

Anjiyografi işlemi ne kadar sürer?

Her bir anjiyografi için gereken süre değişkenlik gösterir. Hasta ile ilgili kişisel faktörlere, doktorun ne aradığına ve başka diğer faktörlere bağlıdır. Genellikle özel durum arz etmeyen vakalarda yaklaşık 5 dakikalık bir sürede tamamlanabilir. Ancak anjiyografi laboratuvarında geçirdiğiniz toplam süre, anjiyografi öncesi sizden önce işlem uygulanacak hastaları bekleyeceğiniz süre ve sonrasında kasık veya kol damarınızın kanama kontrolü süresine de bağlıdır.

Anjiyografiden sonra ağrı olur mu?

 İşlem sonrası genellikle kasık ve kol bölgesindeki “sheath” hemen çekilir. Özel durumlarda kasıktaki “sheath’in” çekilmesi geciktirilebilir. “Sheath” çekilmesi sonrası girişim yapılan atardamarınızdan kanama olmaması için sıkı biçimde bandaj uygulanması gerekmektedir. Bu esnada bir miktar acı duyabilirsiniz. Aktif kanama durduktan sonra kasık bölgesine tekrar kanama olmaması için kum torbaları konacak ve belirli bir süre sırt üstü pozisyonunuzu değiştirmeden yatmanız istenecektir. Girişimin uygulandığı bölgede hassasiyet ve rahatsızlık hissi duyabilirsiniz. Bu sizi çok rahatsız ediyor ise doktorunuza veya hemşirenize haber veriniz. Sizi rahatlatacak bir ağrı kesici verecektir. Uygulama alanında morluk ve hafif şişlik hissedebilirsiniz. Kol damarının kullanıldığı durumlarda yatak istirahati gerekmemekte, hastalar zorunlu ihtiyaçlarını yürüyerek giderebilmektedirler.

Koroner anjiyografi sonuçları ve ilave işlemler

Koroner anjiyografi sonuçları anında dijital kayda alındığından hemen değerlendirilir. Dolayısıyla işlemden çıkarken hastalığınız olup olmadığı konusunda ana hatlarıyla bilgi alabilirsiniz. Ancak kesin sonuçlar koroner anjiyografi görüntülerinin ayrıntılı incelenmesinin ardından verilecektir. 

Yapılan tetkikler sonucunda, eğer kalpte damar tıkanıklığını gösteren bulgular varsa koroner anjiyografi ile kalp damarlarının görüntülenmesinden sonra, aynı işlem sırasında veya ikinci bir seansta daralmış veya tıkanık damarları balon (PTCA) veya tel kafes (stent) yöntemi ile açmak mümkün olmaktadır. Şekil-2’de sol ön inen koroner arterinde darlığı olan hastaya uygulanan stent işlemi gösterilmektedir.

Bu işlem esnasında hastanın yine kol veya kasık damarı içinden girilerek darlık bölgesine kadar çok ince bir kılavuz tel sonrasın da bu telin üzerinden ince bir balon sönük halde ilerletilir, tam darlığın üzerinde bu balon şişirilerek o bölge genişletilir, eğer stent takılacaksa üzerinde stent yerleştirilmiş özel balonlar lezyonlu damar seviyesine kadar ilerletilerek darlık bölgesinde şişirilir ve damar genişletilir. Stent damarda bırakılır. Şekil-3’de ise stent uygulamasını takiben başarıyla damarı açılmış olan sol ön inen koroner arter görüntüsü sunulmaktadır. Eğer damarlar bu yöntemlerle yani ameliyatsız olarak açılamayacaksa, koroner by-pass ameliyatı ile darlıkların ilerisine ek damarlar bağlanabilir.